Skoperta pjanta endemika ġdida Maltija: Il‑limonju ta’ Lanfranco

Il‑limonju ta’ Lanfranco jew Limonium lanfrancoi, ġiet skoperta għall-ewwel darba. Il-pjanta tinstab biss f’żona żgħira fi ħdan l-arċipelagu Malti u hija unika fid-dinja. Hija meqjusa bħala speċi fil-periklu.

Ix-xogħol xjentifiku li ddeskriva l-limonju ta’ Lanfranco, ġie ppubblikat fil-25 ta’ Ottubru 2023 minn tim mill-Università ta’ Malta u l-Università ta’ Catania

Ix-xjentisti Maltin kienu jinkludu lil Dorita Agius – lecturer fil-Junior College u studenta fiċ-Ċentru għall-Mediċina Molekulari u l-Biobanking tal-Università ta’ Malta.

It-tim minn Katanja kien jinkludi lill-Professur Salvatore Brullo, li għamel studji estensivi tal-flora ta’ Malta.

Il-pjanta tal-fjuri hija arbuxxell żgħir tal-injam li tgħix tul strixxa tal-blat tal-franka dejqa ħafna tal-kosta, u għandha l-isem ta’ Edwin Lanfranco, botaniku Malti u awtur ta’ diversi kontributi ewlenin għall-għarfien floristiku tal-Gżejjer Maltin.

L-arbuxxell turi relazzjonijiet mill-qrib ma’ arbuxxell ieħor tal-fjuri kostali uniċi għall-Gżejjer Maltin, il-limonju ta’ Malta (Limonium melitense), li huwa differenti ġenetikament u f’xi karatteristiċi fiżiċi oħra.

"'Speċijiet ġodda ħafna drabi jiżviluppaw f'ambjenti iżolati, fejn jinbidlu biex jadattaw għall-ambjent speċifiku. Speċi ta’ pjanti li jgħixu fix-xatt Malti huma adattati għal dan l-ambjent. Qed nippjanaw li nistudjaw dawn il-karatteristiċi biex inkunu nistgħu ntejbu l-produzzjoni tal-uċuħ tar-raba’, speċjalment bit-temperaturi globali li dejjem qed jiżdiedu,” innotat Dorita Agius.

L-ispeċi l-ġdida tal-Limonju hija strettament protetta f’Malta skont ir-Regolamenti dwar il-Ħarsien tal-Flora, Fawna u Ħabitats Naturali (LS 549.44) taħt l-Att dwar il-Ħarsien tal-Ambjent (Kap. 549).

Il-ġbir, bejgħ, trasport u l-esportazzjoni tiegħu huma pprojbiti, iżda jistgħu jingħataw permessi għal raġunijiet magħżula, inkluża riċerka xjentifika.

L-ispeċi l-ġdida tinsab f’żona protetta taħt l-Att dwar il-Ħarsien tal-Ambjent (Kap. 549), li huwa wkoll sit iddikjarat bħala sit Natura 2000 skont id-Direttiva tal-UE dwar il-Ħabitats. Il-post eżatt mhux qed jiġi żvelat minħabba distribuzzjoni ristretta ħafna, sabiex tiġi salvagwardjata minħabba r-rarità tagħha.