Opinjoni | Distrett jew reġjun?

Distrett jew reġjun? Mistoqsija pertinenti meta tiġi biex tiddefinixxi l-istatus t’Għawdex. Kif inhu magħruf sew, Għawdex huwa t-tlettax-il distrett fil-kulleġġ ta’ distretti tas-sistema elettorali Maltija. Min-naħa l-oħra, ftit jafu jew jiftakru li ftit snin ilu saret emenda fil-kostituzzjoni biex jiġi żgurat li t-tlettax-il distrett jibqa’ wieħed. L-emenda kif miktuba fil-kostituzzjoni Maltija tgħid li "Il-kummissjoni elettorali għandha tistabilixxi l-Gżira ta’ Għawdex flimkien mal-gżejjer tal-Arċipelagu Malti minbarra l-Gżira ta' Malta bħala diviżjoni elettorali waħda"

Ir-raġuni ta’ din l-emenda kienet ċara ħafna fid-dibattitu parlamentari li ppreċeda l-votazzjoni li kemm il-Partit Nazzjonalista kif ukoll il-Partit Laburista qablu dwarhom. Fil-qosor, Għawdex huwa aktar minn sempliċiment distrett elettorali, huwa għalhekk li Għawdex dejjem kellu xi tip jew forma t’amministrazzjoni matul l-istorja li anke tmur lura b'dokument ta' 1335 li jsemmi bosta uffiċjali li jmexxu l-amministrazzjoni ta’ Għawdex separatament minn dik ta' Malta sal-istorja reċenti li l-iktar prominenti huma l-Kunsill Ċiviku ta' Għawdex u l-Ministeru għal Għawdex li ilu preżenti mill-1987 'il quddiem.

Għawdex huwa l-uniku distrett elettorali li żamm l-identità tiegħu mill-ewwel kostituzzjoni li kienet tinkludi element elettiv li kien mogħti mill-Ingliżi fil-11 ta' Mejju 1849. Il-Gvernatur ġie awtorizzat permezz ta' proklama "li għandu wkoll jiġi determinat kif il-Gżira msemmija u d-dipendenzi tagħha għandhom għall-finijiet imsemmija qabel jiġu maqsuma f'Distretti Elettorali” (Gazzetta tal-Gvern ta’ Malta Nru. 1665, 23 ta' Ġunju 1849: 35). Skont l-istess proklamazzjoni ġie ddikjarat b'mod ċar li l-eletturi fil-Gżira ta' Malta kellhom jeleġġu seba' membri, filwaqt li t-tmien membru kellu jiġi elett minn Għawdex u Kemmuna. Għaldaqstant, Għawdex kiseb b'mod indirett id-dritt li jiġi rappreżentat bħala distrett distint fil-Kunsill tal-Gvern. Minn dakinhar, f'kull kostituzzjoni u f'kull elezzjoni, id-distrett ta’ Għawdex żamm l-identità u l-konfini elettorali tiegħu.

Għawdex għandu jkun distrett elettorali waħdu mhux biss għall-elezzjoni ġenerali iżda wkoll għall-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew

B'din l-identità Għawdex huwa aktar minn distrett elettorali jew reġjun? Il-kelma reġjun kisbet prominenza politika f'dawn l-aħħar snin speċjalment wara s-sħubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea u tiġi msemmija prattikament kull darba li jiġi msemmi Għawdex iżda sfortunatament saret aktar buzz word milli azzjoni politika konkreta. Aħna (u aħna qed nirreferi għal kull wieħed minna), bħala pajjiż nemmnu li fir-reġjonalità ta’ Għawdex mhux biss għandha tkun imħaddna fil-kostituzzjoni tagħna iżda wkoll tagħti l-opportunità lill-Għawdxin li jkollhom vuċi fil-Parlament Ewropew.

Għawdex għandu jkun distrett elettorali waħdu mhux biss għall-elezzjoni ġenerali iżda wkoll għall-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Dawn l-elezzjonijiet għandhom għall-inqas ikollhom żewġ distretti li wieħed minnhom ikun ir-reġjun t’Għawdex bl-allokazzjoni ta' wieħed mis-sitt siġġijiet. Dan ix-xenarju mhu xejn differenti minn pajjiżi Ewropej oħra fejn ir-reġjuni jistgħu jeleġġu r-rappreżentanti tagħhom stess fil-Parlament Ewropew. Biex inkun ċar li Għawdex ikun bħala distrett fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ma jeskludix li persuni li jgħixu Malta jikkontestaw f’dan id-distrett.

Jekk nemmnu tassew f'Għawdex bħala reġjun din għandha tkun it-triq 'il quddiem, inkella r-reġjonalità hija biss kelma biex tagħmel pjanijiet, studji u seminars

Għawdex għandu l-karatteristiċi kollha meħtieġa kemm ġeografiċi, ekonomiċi, soċjali u kostituzzjonali għall-kwalifikazzjoni bħala Gżira Reġjun fl-Arċipelagu Malti iżda huwa f'idejn il-Gvern Malti li jirrikonoxxi dan. Hawn jista’ jkun il-Partit Nazzjonalista iservi bħala katalist biex dan isir. Ir-rekwiżit tal-emenda msemmija qabel huwa ddettat mil-liġijiet tan-natura biex jirrikonoxxu r-realtà li Għawdex jippreżenta xenarju li jiddistingwi minn Malta, permezz ta' karatteristiċi, kostumi, tradizzjonijiet u qasma tal-baħar li toħloq gżira distinta.

Għalkemm huwa veru li Għawdex jirrappreżenta t-13-il distrett elettorali tal-pajjiż, iżda tibqa’ waħda miż-żewġ gżejjer abitati tal-Arċipelagu Malti u kif ukoll terz tad-daqs tal-pajjiż. Jekk Għawdex huwa rikonoxxut bħala distrett elettorali waħdu fil-kostituzzjoni, u rikonoxxut b’ Ministeru għal Għawdex, għandu wkoll jiġi rikonoxxut bħala gżira reġjun u jkollu l-membri tiegħu stess fil-Parlament Ewropew.

Jekk nemmnu tassew f'Għawdex bħala reġjun din għandha tkun it-triq 'il quddiem, inkella r-reġjonalità hija biss kelma biex tagħmel pjanijiet, studji u seminars li ħafna drabi ma jwasslux għal azzjoni u riżultati konkreti. Naturalment, dawn huma importanti wkoll iżda mbagħad għandu jkun hemm il-mument tal-verità, il-mument tad-deċiżjonijiet għall-futur mhux għall-preżent.

Ryan Cefai Mercieca - bħalissa qed isegwi d-dottorat tiegħu fid-dipartiment tar-Relazzjonijiet Internazzjonali tal-Università ta 'Malta.