Malta hija mistennija li tidħol taħt il-fergħa tas-sorveljanza fiskali tal-Unjoni Ewropea s-sena d-dieħla, żvilupp sinifikanti hekk kif il-baġit tal-Gvern żvela dipendenza kontinwa fuq self sostanzjali, li qed jaggrava l-livelli diġà għoljin ta’ dejn tan-nazzjon.
Imsejħa bħala ‘l-Proċedura ta’ Defiċit Eċċessiv’ (EDP), ir-regoli li jissorveljaw il-mekkaniżmu biex tinżamm id-dixxiplina fiskali fi ħdan l-istati membri tal-UE ġew sospiżi temporanjament ftit snin ilu biex jakkomodaw iż-żieda fil-flessibbiltà meħtieġa mill-pandemija. Madankollu, ir-regoli se jiġu reintrodotti fis-sena li ġejja, b’Malta pożizzjonata fost l-ewwel stati membri tal-UE mġiegħla jgħaddu minn sorveljanza fiskali, kif irrappurtat mis-sit Euroactiv
L-indirizz tal-Ministru tal-Finanzi Clyde Caruana, notevolment ħalla barra kull referenza għal dan l-iżvilupp, għalkemm għamel allużjoni għar-rekwiżit imminenti għal dixxiplina fiskali aktar stretta fis-snin li ġejjin.
Skont ir-regolamenti tal-UE, l-Istati Membri huma obbligati li jżommu defiċit annwali li ma jaqbiżx it-3% tal-PGD, u l-livelli tad-dejn nazzjonali tagħhom iridu jibqgħu taħt is-60%.
L-aħħar projezzjonijiet tal-Gvern għall-2024 qed joħolqu tħassib, peress li jindikaw li Malta lesta li tirreġistra defiċit ta’ kważi €1 biljun is-sena d-dieħla, li jammonta għal 4.5% tal-PGD, li jaqbeż il-limitu permess tal-UE.
Fuq il-front tad-dejn, Malta tidher li qed tadotta approċċ kawt, skont Euroactiv. Madankollu, il-Gvern qed jikkontempla żieda, bil-għan li jgħolliha għal 55.3% fl-2024 mit-52.8% antiċipati din is-sena.
Id-dejn totali tan-nazzjon issa qabeż il-marka ta’ €10 biljun u mistenni jespandi aktar fis-sena li ġejja, hekk kif il-Gvern qed ifittex li jiżgura biljun ewro addizzjonali f’self.
Quddiem l-inflazzjoni globali li għadha għaddejja, il-piż finanzjarju fuq dawk li jħallsu t-taxxa biex iservu s-self sostanzjali tal-pajjiż huwa mistenni li jiżdied. Pereżempju, fl-2024, il-Ministru tal-Finanzi Caruana jantiċipa l-ħtieġa li jalloka madwar €271 miljun biss biex tkopri s-self pendenti ta' Malta. Dan l-ammont jista’ jkompli jeskala jekk il-Bank Ċentrali Ewropew ikompli jgħolli r-rati tal-imgħax fl-isforzi kontinwi tiegħu biex jiġġieled l-inflazzjoni.
