Il-qamħirrun u l-qamħ huma fost iċ-ċereali li raw żieda fil-prezz ta’ 8% mill-bidu ta’ Jannar sa issa. Dan wassal biex il-bdiewa u r-raħħala tagħna jixtru il-materja prima bi prezz għoli, anke jekk il-prezz tal-prodotti li jbiegħu huma stess inżamm l-istess. Il-fornituri tal-ikel u l-konsumatur dawn it-tibdiliet għadhom ma affettwahomx, sa issa. Fornituri li tkellmu magħna qalu li ż-żieda fuq il-konsumatur tkun l-aħħar triq - wara li jassorbu ż-żieda huma u wara jgħin il-Gvern u biss jekk dawn il-prodotti jibqgħu jogħlew matul is-sena - kif qed jiġi indikat fis-swieq sa issa.
F'dak il-każ jogħla l-prezz tal-ħalib, produzzjoni ta' laħam u ġobon lokali, fost oħrajn.
Fornitur ewlieni tal-ġwież tal-annimali, ikkonferma mal-gazzetta l-ILLUM, żieda konsiderevoli fil-prezz tal-prodotti tagħhom. Skont il-prezzijiet ta’ dan il-fornitur, xkora ta’ 25 kilogramma qamħirrun żdiedet b’65 ċenteżmu. Prodotti oħra ukoll kellhom tibdil fil-prezz skont kemm jinkludu ċereali bħal, qamħirrun jew qamħ fit-taħlita.
L-amministratur tal-fondazzjoni MaYA u raħħal, Karl Scerri kkonferma ukoll li r-raħħala qed jinnotaw żieda fil-prezz tal-ġwież. Karl qal lil gazzetta l-ILLUM li hu esperjenza żieda ta’ madwar €35-il tunnellata ġwież li jinkludi ċereali bħal qamħirrun, qamħ u anke fażola tas-soja. Karl jgħid li “pajjiżi barranin jaffordjaw jibqgħu jbiegħu prodotti bil-prezz attwali minħabba li jaħżnu l-ġwież u l-materja prima iżda f’pajjiżna fejn m’għandnix fejn naħżnu, din se taffettwa l-profitt.”
Karl kompla jispjega li l-ġwież jiġi meqjus bħala 70% tal-ispejjeż għar-raħħal. Dan kollu jwassal biex jiżdiedu spejjeż imma l-profitt jonqos, la prezz tal-prodott ma jogħlix ukoll.
Fl-agrikoltura hemm numru ta’ setturi fosthom, tal-laħam, tal-inbid, tal-ġbejniet, tal-ħalib u iktar. Dawn is-setturi kollha jaħdmu id f’id biex il-Malti jkollu prodott ta’ kwalità superjuri. Iżda bħal kastell magħmul bil-karti tal-logħob, malli ċċaqlaq karta, jaqa’ kollox. L-istess fl-agrikoltura, meta ikun hemm bidla bħal ma’ ngħidu aħna żieda fil-prezz tal-materja prima, is-setturi kollha jiġu affetwati. L-agrikoltura f’Malta hu settur pjuttost żgħir ikkumparat ma' pajjiżi oħra anke jekk il-varjetà ta’ frott u ħaxix hi pjuttost vasta. Meta f’Malta ma ssibx prodotti għax ikunu barra mill-istaġun, hemm tapprezza s-suq barrani. Iżda hemm prodotti li ssibhom is-sena kollha, bħal ħalib, ġbejniet u laħam. Dawn huma l-prodotti li jaf jintlaqtu l-aktar għax huma kommoditajiet.
Il-gazzetta l-ILLUM ħadet ukoll l-opportunità li tkellem lill Kap Eżekuttiv tal-Grupp KPH, Robert Cauchi. Cauchi ikkonferma li għalkemm bħalissa ma kienx hemm ċaqliq fil-prezzijiet, il-prezz se jkun qed jogħla fuq l-maġġoranza tax-xogħol li huma jimportaw lejn Malta.
KPH Group hi kooperazzjoni, maqsuma bejn Benna u fabbrika tal-ġwież u b’hekk taħdem l-aktar mar-raħħala. Cauchi spjega kif il-materja prima għoliet fil-prezz għal żewġ raġunijiet prinċipali; In-nuqqas fil-provvista fl-Amerika t’isfel u żieda fid-domanda f’pajjiżi bħaċ-Ċina. Hu spjega kif din iż-żieda affettwat diversi prodotti fosthom iż-żerriegħa tal-ġirasol, li fl-aħħar sitt xhur goħliet b’38%.
Robert Cauchi saħaq li huma jipprovaw jaħżnu ġwież kemm jistgħu, u sakemm il-ħażna tispiċċa jibqgħu ibiegħu bl-istess prezz. La darba jiġi ġwież bi prezz ogħla, xorta hemm affarijiet x’isiru qabel ma jaqtgħuha fatta li jgħollu l-prezzijiet. Hu kompla jgħid li meta jogħla l-prezz, KPH Group tipprova titfa' l-piż tal-ispejjeż fuqha stess għax jafu li huma mhux se jbatu daqs kemm ibati raħħal. “Ladarba s-sitwazzjoni tiggrava u l-ispejjeż jaqgħu fuq ir-raħħala, hemm jidħlu l-awtoritajiet biex jinħolqu miżuri sabiex jitaffa l-piż minn fuq dan is-settur bħal ma sar waqt il-pandemija”, temm Cauchi.
Hu importanti li ngħidu li prodotti essenzjali jimxu fuq sistema msejjħa bħala ‘L-indiċi tal-prezzijiet tal-ikel'. Din tirreferi għal-livell medju tal-prezz għall-ikel fuq skala globali. Jiġifieri prezzijiet ngħidu aħna tal-ħalib ma jistgħux jitilgħu u jinżlu bl-addoċċ, iżda jridu jimxu skont il-medju tal-prezz ta’ pajjiżi u reġjuni oħra.
Jekk irridu ngħinu lir-raħħala u l-bdiewa, tajjeb li nixtru prodott Malti biex b’hekk id-domanda għal prodott lokali dejjem tibqa tiżdied.
