L-aġenzija tar-rating tal-kreditu Morningstar DBRS ikkonfermat il-klassifikazzjonijiet tal-emittenti tal-munita barranija u lokali fit-tul ta’ Malta f’A (għoli) bi prospettiva stabbli, u kkwotat tkabbir ekonomiku b’saħħtu u pożizzjoni esterna reżiljenti, filwaqt li rrikonoxxiet ukoll sfidi relatati mal-konsolidazzjoni fiskali, il-pressjonijiet tal-popolazzjoni, u l-governanza.
Fl-aħħar rapport tagħha ppubblikat nhar il-Ġimgħa, l-aġenzija affermat ukoll ir-rating tal-munita barranija u lokali għal żmien qasir ta’ Malta f’r-1 (nofs).
Ekonomija li għadha qed tispikka fil-Eurożona
DBRS qalet li l-ekonomija ta’ Malta kibret b’6% fl-2024, b’mod sinifikanti ogħla mill-medja taż-Żona Ewro ta’ 0.9%, immexxija minn turiżmu b’saħħtu, servizzi professjonali, u esportazzjonijiet tas-settur finanzjarju. It-tkabbir huwa mistenni li jimmodera għal 4% fl-2025 u 3.6% fl-2026, iżda se jibqa' ferm ogħla mill-medja tal-UE.
“Minkejja l-inċertezzi globali, l-ekonomija ta’ Malta mmexxija mis-servizzi hija inqas vulnerabbli għal xokkijiet kummerċjali bħal tariffi ogħla tal-Istati Uniti,” qalet DBRS, għalkemm wissiet li l-mudell ta’ tkabbir li jirrikjedi ħafna xogħol u d-densità għolja tal-popolazzjoni ta’ Malta jistgħu jġorru l-infrastruttura.
Defiċit fiskali dejjem jonqos iżda għadu sinifikanti
DBRS innota li d-defiċit tal-baġit tal-gvern ġenerali naqas minn 4.6% tal-PGD fl-2023 għal 3.7% fl-2024, iżda qal li l-pressjonijiet fiskali jibqgħu minħabba sussidji tal-enerġija u ftehimiet dwar il-pagi bħall-ftehim tal-għalliema l-ġodda. Il-Bank Ċentrali ta’ Malta jbassar li d-defiċit jaqa’ taħt il-limitu ta’ 3% tal-UE sal-2026.
"Filwaqt li d-dħul pubbliku x'aktarx li jkompli jibbenefika minn tkabbir ekonomiku qawwi, għalkemm moderat, l-introduzzjoni ta 'miżuri fiskali ġodda ta' appoġġ għall-familji (eż. tnaqqis fit-taxxa fuq id-dħul), li l-ispiża fiskali tagħhom hija stmata għal 0.5% tal-PGD, x'aktarx li tnaqqas ir-ritmu tal-aġġustament tal-konsolidazzjoni fiskali.," wissiet l-aġenzija.
DBRS żiedet li d-dipendenza kontinwa fuq is-sussidji tal-enerġija u l-inċertezza dwar id-dħul futur mill-iskema taċ-ċittadinanza u t-tassazzjoni korporattiva joħolqu riskji ulterjuri.
Id-dejn pubbliku jibqa’ moderat
Id-dejn pubbliku ta’ Malta huwa mbassar li jitla’ gradwalment minn 48.9% tal-PDG fl-2024 għal 50.1% sal-2026, u jibqa’ taħt il-medja taż-żona tal-euro. Il-piż tal-imgħax huwa wkoll proġettat li jibqa' relattivament baxx.
"Filwaqt li d-dejn huwa ogħla minn qabel ix-xokk ta 'Covid fl-2019, il-livell attwali tad-dejn ikompli jipprovdi lill-gvern bi spazju prezzjuż biex jappoġġja l-ekonomija jekk taħt stress. Il-piż tal-imgħax huwa mbassar li jiżdied iżda li jibqa' baxx, "qal DBRS.
Setturi bankarji b’saħħithom iżda esposti għall-proprjetà
L-aġenzija tal-klassifikazzjoni faħħret buffers ta’ kapital b’saħħithom u proporzjonijiet baxxi ta’ self improduttiv (NPL) fis-settur bankarju ta’ Malta, bil-banek ewlenin li għandhom proporzjon ta’ kapital Tier 1 ta’ 21.0% u proporzjon ta’ NPL ta’ 2.1%. Madankollu, hija indikat esponiment għoli għal ipoteki residenzjali, li jiffurmaw 66% tas-self totali lis-settur privat.
Governanza u riformi kontra l-ħasil tal-flus jibqgħu essenzjali
Il-governanza tibqa’ stampa mħallta għal Malta. Filwaqt li sar progress fir-riforma tas-sistema tal-ġustizzja u l-ħruġ mil-lista l-griża tal-FATF, id-DBRS wissiet li l-klassifika għall-effettività tal-gvern u l-kontroll tal-korruzzjoni naqsu. Sejħet għal "evidenza aktar tanġibbli ta' effiċjenza mtejba, u effettività fil-ġudikatura tal-pajjiż u kontroll tal-korruzzjoni."
X’jista’ jinfluwenza l-bidla fir-rating?
Id-DBRS indikat li r-rating ta’ Malta tista’ tiġi mtejba jekk ikun hemm titjib materjali fit-trajettorja tad-dejn jew aktar reżiljenza għal xokkijiet ekonomiċi. Bil-maqlub, tnaqqis fil-grad jista' jirriżulta minn deterjorament fil-finanzi pubbliċi jew treġġigħ lura fir-riformi tal-governanza.
L-aġenzija nnutat ukoll li fatturi soċjali u ta’ governanza kellhom effett sinifikanti fuq il-klassifikazzjoni tal-kreditu, partikolarment il-kapital uman u t-trasparenza istituzzjonali.
