Miriam Dalli | B’impenn lejn Malta

Bosta ċittadini madwar l-Unjoni Ewropea din ix-xitwa se jkunu ffaċċjati b’għażla: Jew jixgħelu d-dawl jew iħallsu l-ħtiġijiet neċessarji. Din hija s-sitwazzjoni li qed jippreparaw għaliha bosta pajjiżi Ewropej fid-dawl tal-kriżi tal-enerġija li qed taħkem kull pajjiż fl-Unjoni Ewropeja bħalissa.  

Realtà ġdida fil-kontinent li nagħmlu parti minnu. Din il-ġimgħa, il-Parlament Malti flimkien mal-Ministeru li mmexxi, lqajna fostna lil EUFORES – il-forum Ewropew għas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli. Ġibna flimkien lill-Kummissjoni Ewropea, Membri tal-Parlament Ewropew, Membri tal-Parlament Malti u esperti tekniċi fil-qasam tal-enerġija.  

Fl-intervent tiegħu, ir-rappreżentant tal-Kummissjoni Ewropea tenna kemm il-Kummissjoni Ewropea hija inkwetata għall-istaġun tax-xitwa. Stqarr, li fl-20 sena kemm ilu jaħdem fis-settur tal-enerġija, qatt ma ra sitwazzjoni bħal dik tal-lum. Tkellem fuq “a triple crisis” – it-tibdil fil-klima, is-sigurtà tal-provvista u kriżi ta’ affordabbiltà, fejn il-prezzijiet telgħu għal livelli bla preċedenti, b’ċittadini jagħżlu jekk isaħħnux id-djar tagħhom jew jieklu. Żied li l-azzjonijiet urġenti huma fuq tliet binarji: Li l-pajjiżi jkunu aktar effiċjenti fl-użu tal-enerġija, li titħaffef l-implimentazzjoni tal-enerġija rinnovabbli u li l-pajjiżi jħaffu l-approvazzjoni u l-implimentazzjoni tal-Fit-for-55 package – il-pakkett ta’ leġiżlazzjonijiet li jwasslu lill-istati Ewropej għall-miri klimatiċi tal-2030. 

Ma kienx qed jeseġera: Il-Kummissjoni Ewropea ppreparat il-mekkaniżmu biex x’ħin tiskatta t-talba, il-pajjiżi jnaqqsu l-użu tal-gass bi 15%. Fil-każ ta’ Malta ksibna deroga minn dan it-tnaqqis, iżda dan ma jfissirx li ma rridux nagħmlu l-parti tagħna wkoll.  

Għalhekk li bdejna naħdmu mal-ewwel. Bdejna bil-binjiet pubbliċi u monumenti, fejn id-dawl jintefa' minn nofs il-lejl ‘l quddiem. Din l-inizjattiva intlaqgħet tajjeb ukoll mis-settur privat, li avviċinawna biex huma wkoll jagħmlu l-parti tagħhom, b’miżuri li jistgħu jagħmlu d-differenza. Fil-fatt, bħalissa qed jiltaqa’ tim tekniku biex jipprepara lista ta’ proposti li jistgħu jiġu implimentati mis-settur privat. Il-familji wkoll jistgħu jagħmlu l-parti tagħhom billi joqgħodu attenti li jnaqqsu l-ħela. Se nkunu qegħdin nagħmlu kampanja biex anke’ l-familji u d-djar ikunu parti minn din l-inizjattiva. 

Il-Kummissjoni Ewropea iżda m’hijiex qed tillimita ruħha biss ghat-tnaqqis tal-gass. Tajjeb hawnhekk li wieħed jifhem li filwaqt li f’pajjiżna ammont kbir ta’ elettriku jiġi prodott mill-gass, pajjiżi oħra għandhom sorsi oħra. Fost l-oħrajn dawn jinkludu wkoll il-faħam, iż-żejt u anke’ n-nukleari u impjanti hydro, per eżempju, li minnhom jiġi prodott id-dawl.  

Għalhekk li issa l-Kummissjoni Ewropea qed tgħid li trid li jkun hemm tnaqqis mandatorju fl-ammont ta’ elettriku li l-pajjiżi jużaw. Fil-fatt il-Kummissjoni Ewropea ħarġet set ta’ proposti biex jitnaqqas l-użu tal-elettriku.  

Nhar il-Ġimgħa flimkien mal-Ministri tal-Enerġija fl-Unjoni Ewropea se nkunu qed niltaqgħu ġewwa Brussell għal laqgħa oħra urġenti tal-Kunsill tal-Ministri biex niddiskutu dawn il-proposti ġodda.  

Il-pożizzjoni tagħna tibqa’ dik li dejjem ħdimna għaliha: Stabilità għall-familji u li naħdmu biex ma nipperikolawx l-impjiegi u ma jinħoloqx xkiel għall-investiment privat. Se nibqgħu ninsistu fuq din il-pożizzjoni u se naħdmu biex nibqgħu nħarsu lil pajjiżna u l-familji tagħna.  

L-instabilità ġeopolitika li għaddejja l-Ewropa u d-dinja minnha bħalissa qed tħalli impatt negattiv fuq is-settur tal-enerġija, li aktar minn xejn tkompli tenfasizza l-ħtieġa li l-UE u l-pajjiżi membri jsaħħu l-awtonomija tagħhom fil-produzzjoni tal-enerġija.  

Qed jiżdied il-kunsens li jrid ikun aċċellerat l-investiment fl-infrastruttura ta’ enerġija nadifa, inkluż f’pajjiżna. Il-pjan tal-enerġija għal pajjiżna iħares lejn l-enerġija rinnovabbli bħala wieħed mill-pilastri għall-iżvilupp ta’ dan is-settur – mhux biss fit-tisħiħ tas-sigurta tal-provvista u d-diversifikazzjoni, imma anke bħala settur ġdid għall-ekonomija l-ħadra. 

Qed inħarsu lejn alternattivi għal Malta – bl-ispazju limitat tagħna, investimenti ta’ offshore renewables jibqgħu l-għażla naturali jekk irridu nilħqu livelli għolja ta’ enerġija rinovabbli. Din it-tip ta’ teknoloġija tiswa’ ħafna aktar minn proġetti ta’ fuq l-art. Għalhekk, huwa importanti li leġiżlazzjoni u fondi Ewropej jinċentivaw l-investiment f'dan il-qasam, billi jibgħatu messaġġ ċar lis-suq biex jimxi f’din id-direzzjoni – direzzjoni li twassal għall-effiċjenza fl-użu tar-riżorsi, fis-sostenibilità tas-settur tal-enerġija filwaqt li jsaħħaħ is-sigurta tal-provvista.  

Fl-aħħar 10 snin, Malta żiedet l-investiment tagħha fil-qasam tal-enerġija rinnovabbli, tant li żidna l-produzzjoni ta’ enerġija mir-rinnovabbli minn 3.8% fl-2013 għal fuq minn 10% illum. L-impenn tiegħi huwa li nkomplu nżidu dan l-ammont.  

Il-ġenerazzjoni tal-enerġija minn teknoloġija offshore hija ċarament it-triq ‘il quddiem għal pajjiżna u qed naħdmu biex niżviluppaw framework għal floating offshore renewable energy. Irridu li jkollna minn tal-inqas kapaċità ta’ 50MW sal-2030. Flimkien mal-Ministeru tal-Finanzi, qed naħdmu flimkien dan il-pjan isir realtà.  

Il-Ministeru tal-Finanzi fil-fatt ħareġ dik li tissejjaħ pre-market consultation għal proposti ta’ attivitajiet ekonomiċi fl-Exclusive Economic Zone ta’ Malta. Din hija opportunità għal investimenti f’offshore renewables. Dan ifisser ukoll li issa huwa ċ-ċans biex nħarsu lejn Repower EU u l-Fond tal-Innovazzjoni biex tissaħħaħ din it-tranżizzjoni. 

Fl-istess ħin, l-impenn tal-Gvern huwa li nkomplu ninċentivaw lin-negozji u d-djar biex jinvestu f’sistemi li huma effiċjenti fl-użu tal-enerġija. Huma diversi l-iskemi eżistenti u nħeġġeġ lin-nies biex jagħmlu użu minnhom. Dawn l-inizjattivi huma intiżi sabiex nassiguraw produzzjoni u konsum li huma sostenibbli u li fl-istess ħin kapaċi joħolqu tkabbir u opportunitajiet ta’ green jobs. Huwa fatt illi l-benefiċċji ekonomiċi u soċjali huma akbar meta nagħtu priorità lil green investments. Kommessi illi naħdmu għal futur sostenibbli għal ġenerazzjonijiet tal-llum u ta’ għada.  

Se nkomplu naħdmu biex bħala Gvern, u bħala pajjiż, nkunu ta’ eżempju għal pajjiżi oħra. Fl-aħħar mill-aħħar, li nilħqu l-miri tad-dekarbonizazzjoni sal-2050 iservi ta’ ġid għal kulħadd, b’mod speċjali fid-dawl tat-tibdil fil-klima li qed iħalli impatt negattiv kullimkien.