It-Teatru Manoel jagħlaq 292 sena

Nhar it-Tlieta, id-9 ta’ Jannar, it-Teatru Manoel ħa jkun ilu miftuħ 292 sena.  

It-Teatru Manoel, jew Teatro Manoel, huwa wieħed mill-aqwa binjiet prezzjużi fiċ-ċentru kulturali tal-Belt Valletta. Bħala t-tielet l-eqdem teatru funzjonali fl-Ewropa, it-Teatru Manoel jista’ jinstab fi Triq it-Teatru l-Antik, li ġiet imsemmija propju għat-teatru stess. Hija kemxejn faċli biex ma tarahx hekk kif tkun miexi fit-triq, minħabba l-faċċata Mannerista tagħha, stil arkitettoniku li kien komuni fil-Belt Valletta dak iż-żmien. Madankollu, l-intern tat-teatru huwa msebbaħ fi stil Rococo, bil-kobor u s-sbuħija kollha tal-istorja tiegħu. 

Il-Gran Mastru António Manoel de Vilhena kkummissjona u ffinanzja l-bini tat-Teatru Manoel personalment fl-1731. Il-motivi tiegħu għad iridu jiġu ddeterminati, iżda huwa preżunt li nbena ‘għar-rikreazzjoni onesta tan-nies’, kif tissuġġerixxi l-iskrizzjoni Latina ‘ad honestam populi oblectationem' fuq l-entratura prinċipali. Sa dan il-punt, Malta kienet għadha ma kellhiex teatru stabbilit. L-Ordni ta’ San Ġwann kienet ittella’ wirjiet fis-sala tal-berġa tagħhom fil-bidu ta’ nofs is-snin 1600, li ħolqu inkwiet minħabba l-projbizzjoni fuq id-dħul tan-nisa li ordna l-Gran Mastru Jean Paul Lascaris Castellar. 

Il-bini tat-teatru tlesta fi żmien għaxar xhur, u wara beda jopera taħt l-isem ta’ Teatro Pubblico. Ġie inawgurat fid-9 ta’ Jannar 1732 bi produzzjoni tat-traġedja klassika ‘Merope’ ta’ Scipione Maffei, li l-kast tagħha kien magħmul esklussivament mill-Kavallieri. Matul il-50 sena li ġew wara, it-teatru sar il-post fejn wieħed seta’ jsib firxa wiesgħa ta’ opri liriċi (flimkien ma’ traġedji Franċiżi u kummiedji Taljani) imtellgħa minn kumpaniji professjonali u anki minn gruppi tad-dilettanti. Saħansitra ġieli kien ikun hemm il-masked balls, jew ‘veglioni’ li kultant saru fit-teatru. 

It-teatru kważi ngħalaq meta l-gżira kienet taħt il-ħakma Franċiża, sakemm reġa’ ġie rivitalizzat mill-Ingliżi, li semmewh Teatro Reale fl-1812. Kwalunkwe spettakli teatrali kienu jiġu ppreżentati s-sena kollha matul dan il-perjodu; L-opri Taljani ta’ Rossini, Bellini, u Donizetti, kienu partikolarment popolari fost il-Maltin dak iż-żmien. Għalhekk, l-Ingliżi bnew ir-Royal Opera House fl-1866, li serqet kemxejn il-popolarità tat-teatru u kważi għalqu għalkollox. L-isem tat-teatru saħansitra nbidel għal Teatru Manoel kif nafuh illum, wara l-Gran Mastru li bnieh, u b’hekk ma jiġix jixbah isem ir-Royal Opera House. Eventwalment, ir-Royal Opera House kienet meqruda mill-bumbardamenti qawwija tat-Tieni Gwerra Dinjija. 

Fortunatament, it-Teatru Manoel ma kisibx ħsara sinifikanti fil-gwerra. Fil-fatt, serviet bħala akkomodazzjoni temporanja għall-vittmi li tilfu djarhom bħala riżultat tal-bombi. Madankollu, it-teatru xorta kellu bżonn xi xogħol ta’ restawr. Wara li reġgħet infetaħ uffiċjalment fl-1960 b’eżekuzzjoni tal-balè ‘Coppelia’, ġie stabbilit Kumitat għat-Tmexxija tat-Teatru Manoel. 

Minn dakinhar ’il quddiem, it-teatru serva bħala post għal għadd ta’ produzzjonijiet, fosthom opri, pantomimi, recitals mużikali, drammi, u balletti. Illum, it-Teatru Manoel huwa d-dar tal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta, u hu t-teatru nazzjonali tal-pajjiż.